පහළට යන්න
Lorem ipsum dolor sit amet consectetur adipisicing elit. Reprehenderit, consequatur! Veritatis, quaerat amet ab aut magni distinctio beatae aspernatur esse? Consequuntur quasi vel harum earum repellat facilis similique voluptatum dicta.
බුදුදහම යනු තමා මෙන්ම අන් අයට ද කිසිදු කරදරයක්, වේදනාවක් ඇති නොකොට සැනසීම, නිදහස සහ පරම ශාන්තිය ප්‍රගුණ කිරීමයි. එහි කරුණාව, දයාව මනුෂ්‍ය වර්ගයා කෙරෙහි පමණක් නොව සියලු සත්වයන් කෙරෙහි ද පතුරුවා ඇත.
සබ්බ පාපස්ස අකරණං
කුසලස්ස උප සම්පදා
සචිත්ත පරියෝ දපනං
ඒතං බුද්ධානු සාසනං
සියලු පාපයන්ගෙන් මිදීමද
නිතර කුසල දම් වැඩීමද
සිත පිරිසිදු කර ගැනීමද
සියලු බුදුවරුන්ගේ අනුශාසනයයි
බුදුදහම යනු තමා මෙන්ම අන් අයට ද කිසිදු කරදරයක්, වේදනාවක් ඇති නොකොට සැනසීම, නිදහස සහ පරම ශාන්තිය ප්‍රගුණ කිරීමයි. එහි කරුණාව, දයාව මනුෂ්‍ය වර්ගයා කෙරෙහි පමණක් නොව සියලු සත්වයන් කෙරෙහි ද පතුරුවා ඇත.
සබ්බ පාපස්ස අකරණං
කුසලස්ස උප සම්පදා
සචිත්ත පරියෝ දපනං
ඒතං බුද්ධානු සාසනං
සියලු පාපයන්ගෙන් මිදීමද
නිතර කුසල දම් වැඩීමද
සිත පිරිසිදු කර ගැනීමද
සියලු බුදුවරුන්ගේ අනුශාසනයයි
සියලුම සත්වයෝ උප්දිති, වයෝවෘද වෙති, මිය යති. එය නිමක් නැති චක්‍රයකි. මෙම චක්‍රය සත්වයන්ට දුක් ගෙන දෙයි. කිසිවක් සදාකාලික නැත. සෑම දේම දෙයක්ම සෑම මොහොතකම වෙනස් වෙමින් පවති. සියළු දේ තාවකාලිකය. නමුත් සත්වයන් ඒවා හා ආශාවෙන් බැඳී ඇත. මෙම තෘෂ්ණාව දුක්වලින් පිරුණු කෙළවරක් නැති ජීවන චක්‍රය ඇති කරයි. දුක යනු කුමක්ද සහ එයට හේතු වන දුක්ඛ සමුදය සහ දුක නැති කිරීමේ මාර්ගය බුදුදහම තුල පැහැදිලි කරයි.
බුදු දහම ගැන කෙටියෙන් ඉගෙන ගන්න
1.1 |
බුදුරජාණන් වහන්සේ යනු කවුද? |
|
ක්‍රිස්තු පූර්ව 563 දී පමණ වර්තමාන නේපාලයේ ලුම්බිණියේ රාජකීය පවුලට දාව සිදුහත් කුමරු උපත ලද අතර, කුමරු සක්විති රජ කරනු පිණිස පියාණන් වූ සුද්ධෝදන මහ රජතුමා කුමරුට සැප සම්පතින් අනූන ගිහි ජීවිතයක් සළසා දී තිබුණි. කෙසේ වෙතත්, මහලු මිනිසෙක්, රෝගියෙකු, මළ සිරුරක් සහ ඉබාගාතේ යන තාපසයකුගේ දසුනක් යන සතර පෙර නිමිති අහම්බයකින් දුටු, සිදුහත් කුමරු මිනිසුන්ගේ ජීවිතයේ දුක්ඛිත යථාර්ථය ගැන ගැඹුරින් සසල විය. 29 හැවිරිදි වියේදී මේ දුකට පිළියමක් සොයමින් තම කුමාර ජීවිතය අත්හැර, මධ්‍යස්ථ මාර්ගයක් වන අතිශය සැප විඳීම හෝ අතිශය දුක් විඳීමෙන් තොර මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව අනුගමනය කරමින් ජීවිතයේ සත්‍ය අවබෝධ කොට ගෙන මිනිසා ඇතුළු සත්ත්වයාගේ දුක නැති කිරීමේ මාර්ගයක් සෙවීම පිණිස තපස් පුරුදු අනුගමනය කළේය. වයස අවුරුදු 35 දී, බුද්ධගයාවේ බෝධිය යට භාවනා කොට සත්‍ය වටහා ගෙන බුද්ධත්වයට පත් වූ අතර, බුදු බවට පත් විය. ඉන් පසු වසර 45ක් පුරාවට සතර මහා සත්‍යය සහ ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය බෙදා ගනිමින් සද්ධර්මය හෙවත් සත්‍යය ඉගැන්වූයේ අන්‍යයන්ට දුකින් මිදීම සඳහා මග පෙන්වීමයි. බුද්ධ ජීවිතය, වයස අවුරුදු 80 දී කුසිනාරා නුවර එනම් වර්ථමාන කුෂිනගර්හිදී උන්වහන්සේගේ පරිනිර්වාණයෙන් අවසන් වූ අතර, ථෙරවාදී සම්ප්‍රදායේ කේන්ද්‍රීය වූ ථෙරවාදී සම්ප්‍රදායේ උපත සහ නැවත ඉපදීමේ චක්‍රයෙන් තමාගේම විමුක්තිය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා මාර්ගය පෙන්වා දුන් බුදුරජාණන් වහන්සේ වනාහී දෙවියකු උතුම් බුද්ධත්වයට පත් වූ මනුෂ්‍යයෙකි. |
2.1 |
බුදු දහම යනු කුමක්ද? |
|
භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහන්සේ ලොවට දේශනා කළේ මානසික සැනසුම ලබන මාවතයි. සාරාසංඛ්‍ය කල්ප ලක්ෂයක් බඳු විශාල කාලයක් දානාදි පාරමිතා පුරා අපමණ පරිත්‍යාගයක් සිදු කොට තම ආධ්‍යාත්මික ශක්තිය උපරිම ලෙස දියුණු කළ බුදුරජාණන් වහන්සේ තම ඥානයෙන් සම්බුද්ධත්වය අවබෝධ කොට දුකින් නිදහස්වීමේ මාවත සෙසු ලෝකයා කෙරෙහි ද ඉමහත් කරුණාධ්‍යාසයෙන් දේශනා කළහ. උන් වහන්සේ අවබෝධ කොට ලොවට දේශනා කළේ තමන් වහන්සේගේ පෞද්ගලික මතවාදයක් නොව සම්බුදු උතුමකු ලොව පහළ වුව ද නොවුව ද සැමදා පවත්නා යථාර්ථයයි. එය උන්වහන්සේගේ නිර්මාණයක් නොව අවිද්‍යාන්ධකාරයෙන් වැසී පැවැති ලෝක යථාර්ථය අනාවරණය කර ගැනීමකි. ලොව කලින් කල පහළ වන සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේලා දේශනා කරන මෙම ප්‍රතිපදාව පුරාණ නගරයක් පිළිසකර කිරීමක් වශයෙන් සඳහන් ව තිබේ (නගර සුත්ත). බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ අනුශාසනා විවිධ විද්වතුන් විසින් විවිධ ක්‍රමවේදයන් යටතේ බෙදා දක්වා තිබේ. ධර්මස්කන්ධ වශයෙන් එය අසූහාර දහසකි. තව ද ධර්ම, විනය වශයෙන් එය දෙවදෑරුම් ය. විනය, සූත්‍ර, අභිධර්ම යනුවෙන් ත්‍රිපිටකය වශයෙන් දැක්වෙන්නේ ද එබඳු විග්‍රහයකි. සුත්ත, ගෙය්‍ය, වෙය්‍යාකරණ, ගාථා, උදාන, ඉතිවුත්තක, ජාතක, අබ්භුතධම්ම, වේදල්ල යනුවෙන් නවංග සත්‍ථුසාසනය වශයෙන් ද එය විස්තර වේ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහා ප්‍රඥාවෙහි පිහිටා මහාකරුණාවෙන් ළතෙත් සිතින් දුකින් නිදහස් වනු සඳහා ලොවට දෙසූ දහම මැනැවින් දෙසන ලද්දකි (ස්වාක්ඛාතෝ). එය මෙලොව දී ම ආනිසංස ලැබිය හැකි (සන්දිට්ඨිකෝ), කල් නොගොස් ප්‍රතිඵල දැකිය හැකි (අකාලිකෝ), ‘එන්න බලන්න’ යනුවෙන් ඕනෑම අයකුට විවෘතව ආරාධනා කළ හැකි (එහිපස්සිකෝ), තමන් වෙත පමුණුවාගෙන ප්‍රතිඵල දැකිය හැකි (ඕපනයිකෝ), නුවණැත්තත් විසින් තම නුවණින් අවබෝධ කටයුතු (පච්චත්තං වේදිතබ්බෝ විඤ්ඤූහි) අනුශාසනයකි. එම දහම අසා අනුගමනය කළ පමණට ඉන් ප්‍රතිඵල දැක ගත හැකි වේ. එම දහම විවිධ මට්ටම්වලින් තම නුවණ හා ශක්තිය පමණට අනුගමනය කළ හැකිය. කුමන මට්ටමකින් ධර්මය ප්‍රගුණ කළ ද තමා පිළිපදින දහමින් ප්‍රතිඵල නෙළා ගත හැක්තේ ධර්ම මාර්ගය ආරම්භයේ සිට ම තමා තුළ ද මූලික ලක්ෂණ සපුරා ඇති විටයි. මජ්ඣිම නිකායේ වේඛනස්ස සූත්‍රයේ දැක්වෙන පරිදි බුදුරජාණන් වහන්සේ ධර්මය දේශනා කරන විට ශ්‍රාවකයා තුළ ඇති කර ගත යුතු ගුණාංග විස්තර වේ. ‘ඒතු විඤ්ඤූ පුරිසෝ අසඨෝ අමායාවී උජුජාතිකෝ අහමනුසාසාමි. අහං ධම්මං දේසේමි’ ඒ අනුව තථාගත ශ්‍රී සද්ධර්මයෙන් ප්‍රතිඵල ලබා දුකින් නිදහස්වීමට නම් නුවණැති බව, කපටි නැතිබව, මායාකාරී නොවන බව, අවංක බව යන ගුණාංග ධර්ම මාර්ගය ආරම්භයේ පටන් ම දියුණු කර ගත යුතුව ඇත. තම දිවිමග සඵල කර ගැනීම සඳහා බුදුරදුන් වදාළ ධර්මය පිළිපැදිය හැකි ආකාරය ස්තර තුනක් යටතේ දැක්විය හැකි ය. එනම්,
වශයෙන් බෙදා දැක්විය හැකිය. දානාදි ත්‍රිවිධ පුණ්‍යක්‍රියා සම්පූර්ණ කර ගැනීමෙන් එක් අතකින් තම කුසලය ශක්තිමත් කර ගෙන සුගතිය තහවුරු කර ගැනීමට හැකියාව ලැබෙන අතර අනිත් අතින් තම සන්තානගත ලෝභ, ද්වේෂ, මෝහ යන අකුසල මූලයන් දුර්වල කිරීමට ද හැකියාව ලැබේ. බුදුදහමට අනුව කෙනෙකුගේ ජීවිතයේ සාර්ථකත්වය මනින්නේ හුදෙක් ඔහු ලබා ඇති ආර්ථික, අධ්‍යාපන දියුණුව පමණක් නොව ඔහු කෙතෙක් දුරට කෙලෙස් අඩු පුද්ගලයෙක් ද යන කාරණය මතයි. සම්මා සම්බුදු උතුමකු ලොව පහළවීමෙන් ලොවට ලැබෙන ප්‍රධානතම අනුශාසනය නම් දුකින් නිදහස්වීමේ මාවතයි. |
